Onderpresteren: wist ik veel wat dat was?
De term onderpresteren ken ik nog niet zo lang, maar achteraf besef ik dat ik het al mijn hele leven doe. Vanaf 1991 weet ik dat ik hoogbegaafd ben, maar pas in 2012 googelde ik het woord ‘onderpresteren’. En dacht ik: hey, dat klinkt best bekend. Want ik probeer al mijn hele leven ‘normaal’ te zijn, me aan te passen, en ‘terug te schakelen’. Ik had er alleen nooit een woord voor, tot die herfstdag in 2012.
Opvoedbureau
Kort daarvoor was ik door de kleuterjuf naar huis gestuurd met een folder van het opvoedbureau. Mijn oudste zoon, toen 5, was thuis ontzettend vervelend. Op school was het echter een engeltje. Hij presteerde gemiddeld, deed netjes wat er van hem werd gevraagd, maar zocht zelf geen uitdaging. Nee, hij zat liever in de bouwhoek. Zijn moet-werkjes maakte hij pas als hij er niet meer onderuit kon. Mijn voorzichtige opmerking dat wij dachten dat hij misschien wel een beetje voorliep, werd dan ook weggewuifd. Dit kind wilde liever spelen, heel normaal voor een kleuter.
Klopt, inmiddels waren we al zover heen dat hij het lezen en rekenen had opgegeven. In groep 1 wilde hij dat nog wel, maar toen mocht het nog niet. Nu dacht hij waarschijnlijk iets van: bekijk het maar met je moet-werkjes, die bouwhoek bevalt me beter. Hij was overigens wel wat bazig als hij samen speelde, mogelijk liep hij sociaal-emotioneel ook nog wat achter. Verder was hij op school echter een engeltje, heel anders dan thuis. Dus het probleem moest thuis gezocht worden. Misschien kon ik het daar met de dame van het opvoedbureau even over hebben?
Ook bij het opvoedbureau werd de link met onderpresteren niet gelegd. Want natuurlijk ging ik daar braaf heen, wist ik veel, het was mijn eerste kind en ik deed vast iets fout. Er werd benadrukt dat ik juist blij moest zijn dat mijn zoon op school zo braaf meedeed, en zo gemiddeld presteerde. Ideaal. Als hij thuis boos was moest hij maar op een nadenkstoel of een time-outplek.
Onderpresteren
Ach, dat arme oudste kind. Als je toch eens terug in de tijd kon en alles over kon doen… Natuurlijk was hij boos en gefrustreerd, en natuurlijk kwam dat er thuis uit. Hij was namelijk enorm aan het onderpresteren. Dat woord ja, dat ik dus moest googelen nadat een bevriende leerkracht dit liet vallen. Zij zei letterlijk: hoe ik jouw zoon ken, en hoe hij zich op school gedraagt, zegt mij één ding: hij is aan het onderpresteren.
Ik citeer even de website van Pharos, waar ik informatie vond:
Onderpresteren is onder je niveau presteren, minder laten zien dan je werkelijk kunt. Een onderpresteerder meent dat het niet veilig is zich te laten zien zoals hij of zij echt is. Een onderpresteerder verstopt zijn of haar gevoelens, behoeften, interesses en talenten. Hij of zij vertoont sociaal aangepast gedrag en speelt dus de hele dag toneel. En dat toneelspel lijkt zo levensecht, dat je van goeden huize moet komen om het te doorzien.
Kortom: niet gek dat hij thuis ontplofte! Het arme kind, dat later inderdaad hoogbegaafd bleek en pas weer opbloeide met meer uitdaging, compacten, verrijken, verdiepen en versnellen, was al die tijd al aan het onderpresteren. Het heeft een hele tijd gekost om dit weer recht te trekken, daarover later meer.
