Hoogbegaafdheid

Hoogbegaafdheid betekent een hoger niveau van bewustzijn, grotere sensitiviteit, een groter vermogen tot het begrijpen van waarnemingen en het omzetten daarvan naar intellectuele en emotionele ervaringen.

- Annemarie Roeper (2000)

Wat is hoogbegaafdheid?

Hoogbegaafdheid is meer dan een hoog IQ. Hoogbegaafdheid is een combinatie van een uitzonderlijke intelligentie, creativiteit en doorzettingsvermogen. Als maat voor hoogbegaafdheid wordt echter het IQ genomen, omdat creativiteit en doorzettingsvermogen lastig meetbaar zijn. Personen met een IQ van >130 worden hoogbegaafd genoemd, vanaf 145 zijn ze uitzonderlijk hoogbegaafd. Het IQ kan gemeten worden door middel van een IQ-test, afgenomen door een psycholoog.

Ontwikkelingsvoorsprong

Tot de leeftijd van 7 jaar wordt gesproken over een ontwikkelingsvoorsprong. Officieel wordt een kind met een ontwikkelingsvoorsprong niet hoogbegaafd genoemd, omdat de voorsprong nog zou kunnen verdwijnen. Echter hier worden door professionals vraagtekens bij gezet, omdat sommige kenmerken van hoogbegaafdheid al bij jonge kinderen en zelfs baby's aanwezig kunnen zijn.

Onze ervaring is, dat hoe eerder je signaleert dat je kind hoogbegaafd is, hoe beter je hem of haar kan begeleiden. Daarom stellen we onderstaand signaleringsinstrument beschikbaar. Wil jij meer informatie over of jouw peuter een ontwikkelingsvoorsprong heeft, download dan het volgende document.

Hoogbegaafdheid is aangeboren

Hoogbegaafde kinderen hebben een grote potentie op intellectueel gebied. Het benutten van deze potentie hangt af van een aantal factoren; kunnen de kinderen (leren) omgaan met hun perfectionisme, krijgen zij ruimte om autonoom aan de slag te gaan, worden zij geprikkeld en gestimuleerd om moeilijke zaken op te pakken, is er zingeving aanwezig (heeft dat wat je moet doen nut?). Om slechts een aantal zaken te noemen.

De omgeving heeft een grote invloed op het al dan niet tot bloei komen van de potentie bij deze kinderen. Om goed aan te kunnen sluiten bij de behoeftes is kennis van groot belang. Stichting iQ+ wil graag ouders en professionals ondersteunen bij het vinden van de benodigde kennis en begeleiding.

Hoogbegaafdheid herkennen bij kinderen

Hoogbegaafde kinderen zijn snelle denkers, die met creatieve oplossingen kunnen komen. Vaak verloopt de ontwikkeling snel en laten zij dit ook zien. Zo zie je soms dat een baby vroeg zijn hoofd omhoog kan heffen, of heel snel gaat staan. Er zijn peuters die goed en veel praten met een grote woordenschat, maar er zijn ook kinderen die eerst zeker willen zijn van hun zaak en lang observeren en ‘in het hoofd oefenen’. Deze kinderen kunnen je dan verrassen met ineens praten met volzinnen.

Een profiel van hét hoogbegaafde kind is niet te geven: elk kind is anders. Wel belangrijk is dat ouders, zorgverleners en onderwijzers kennis hebben van hoogbegaafdheid en de juiste begeleiding kunnen inzetten.

Hoogbegaafdheid onderverdeeld: 6 types

Onderzoekers Betts & Neihart onderscheiden zes types hoogbegaafde leerlingen. Hun verdeling kan inzicht geven in de herkenning van hoogbegaafdheid en de begeleiding hierbij.

  • De zelfsturende autonome leerling
  • De uitdagende leerling
  • De aangepast succesvolle leerling
  • De onderduikende leerling
  • De dubbel bijzondere leerling
  • De risicoleerling

Op de website van het SLO is meer informatie te vinden over de kenmerken per type leerling en de begeleiding hierbij.

Kenmerken van hoogbegaafdheid

Onderaan deze pagina vind je een greep uit de kenmerken die passen bij hoogbegaafdheid. Twijfel je? Aarzel dan niet en neem contact op met een professional.

Kom je er zelf niet uit?

Als een kind vastloopt en er is een vermoeden van hoogbegaafdheid, dan is goede begeleiding essentieel. Ook als een kind (nog) niet vastloopt maar de kenmerken zijn duidelijk, dan is alertheid geboden. Stichting iQ+ wil hierbij helpen. Op deze website vind je onder 'wegwijzers', hulpverleners uit het hele land die zijn gespecialiseerd in hoogbegaafdheid.

Wil je eens sparren over je kind en de mogelijke problemen waar je tegenaan loopt, dan kun je terecht op ons telefonisch spreekuur: kijk voor meer informatie op de 'over ons' pagina. Ook ben je van harte uitgenodigd op één van de bijeenkomsten die wij organiseren, zoals het iQafé+.

Een aantal kenmerken die bij hoogbegaafdheid kunnen passen:

  • Het kind begrijpt en onthoudt moeilijke informatie, alleen wanneer hij geïnteresseerd is.
  • Leest veel en verzamelt in zijn vrije tijd (op andere manieren dan via school) veel informatie.
  • Kent veel feiten, heeft grote algemene ontwikkeling.
  • Heeft een creatieve en levendige verbeelding.
  • Ontwikkelt en bedenkt thuis uit zichzelf allerlei activiteiten.
  • Is gevoelig.

 

 

  • Presteert op school redelijk tot slecht (soms alleen onder eigen niveau)
  • Heeft minderwaardigheidsgevoelens, kan wantrouwend of onverschillig zijn.
  • Is minder populair bij leeftijdgenootjes. Het zoekt vriendjes onder kinderen die hetzelfde denken als hij.
  • Doelen worden door het kind te hoog gekozen (hierdoor ontstaat falen) of te laag gekozen (zodat mislukken voorkomen wordt).
  • Is snel afgeleid en impulsief.
  • Wil niet geholpen worden, wil zelfstandig zijn.