Aansluiting met de maatschappij
Het is een veel gehoord argument tegen apart onderwijs voor hoogbegaafde kinderen:
Je moet kinderen niet afzonderen want ze moeten later toch ook gewoon in de maatschappij kunnen functioneren?!
Interessant argument vind ik dat altijd, want wat ìs ‘de maatschappij’ eigenlijk? Bedoelt men dat je met collega’s moet kunnen samenwerken of praten bij het koffiezetapparaat? Dat je je buren netjes groet en elkaar af en toe helpt met een boodschapje of klusje? Of misschien dat je bij de supermarkt een vriendelijk praatje kan maken bij de kassa?
Contact met mensen
In de praktijk is geen enkele volwassene met iedereen bevriend, gebeurt inhoudelijk overleg op het werk meestal tussen hoger opgeleide collega’s en hangt het sociaal gedrag van mensen meer af van hoe goed ze zich voelen, dan of ze de vaardigheden geleerd hebben. Je kiest je eigen vrienden, en dat zijn meestal de mensen waar je iets mee kan delen. Of dat nu een hobby is, een gemeenschappelijke interesse of een gelijkwaardig denkniveau waardoor je elkaar beter begrijpt, maakt niet uit.
Op het werk is samenwerken zelden echt gelijkwaardig. Collega’s hebben niet de zelfde verantwoordelijkheden en iemand met de eindverantwoordelijkheid zal zijn mening mogen opleggen aan collega’s die minder of niet afgerekend kunnen worden op het besluit in de vergadering. En dat praatje bij de kassa? Tja, dat lukt zelfs de grootste hork nog wel als hij een paar standaardzinnetjes uit zijn hoofd leert.
Begrip
Eigenlijk is dit soort opmerkingen uit de omgeving van een hoogbegaafd kind heel veelzeggend. De meeste mensen begrijpen hoogbegaafdheid niet echt en denken toch dat het alleen om wat slimmere mensen gaat. Maar ze staan niet stil bij wat het voor een hoogbegaafd kind betekent om zich altijd in te moeten houden, nooit jezelf te kunnen spiegelen met leeftijdsgenootjes.
Als je de vergelijking maakt met een gemiddeld kind met een IQ van 100 te midden van zwakbegaafde kinderen met een IQ van 70 in één klas, dan zal niemand dat passend noemen. Iedereen begrijpt dat het gemiddelde kind dan geen gelijkwaardige vriendschap kan vinden en geen maatje om samen mee te leren.
Zelfbeeld
Wat doet het met een kind, als het altijd moet aanpassen voor contact en samenwerking en moet opletten wat het zegt, want klasgenootjes kijken je zo raar aan als je over iets interessants begint? Om dan nog maar te zwijgen over de opmerkingen van volwassenen tegen je ouders over wat zij allemaal wel niet raar aan je vinden. Met een beetje geluk is het kind een beetje a-sociaal in aanleg en valt het hem niet zo op wat anderen van hem of haar vinden.
Helaas zijn veel hoogbegaafde kinderen juist wel sociaal gevoelig en pikken ze al deze signalen wèl op. Ze leren zo al vroeg dat ze anders zijn, en dat dat anders niet fijn wordt gevonden door anderen. Ze trekken de conclusie dat het fout is om anders te zijn en gaan hun stinkende best doen om “normaal” te doen waarmee ze zichzelf helemaal kwijtraken. Van “opgroeien tot een evenwichtig mens” is duidelijk geen sprake.
Aanpassen
Veel hoogbegaafde kinderen leren al heel jong zich aan te passen aan de groep. Ze cijferen zichzelf weg om in afgezwakte vorm mee te doen aan het sociale gebeuren op kinderdagopvang, peuterspeelzaal en kleuterschool terwijl ze er voor zichzelf soms maar weinig uit kunnen halen. Sommige kinderen hebben hier niet zoveel last van, zij kunnen op school een rol spelen en thuis zichzelf zijn.
Andere kinderen raken wel al vroeg met zichzelf in de knoop. Mijn zoon behoort tot die laatste groep en is al bijna een jaar thuis. Ziek van het anders zijn, zich niet kunnen herkennen in leeftijdsgenoten, hij trok de conclusie dat hij niet mee mocht doen in de maatschappij en gooide de handdoek in de ring.
Behoefte van het kind
Lieve mensen die het allemaal ongetwijfeld goed bedoelen: laat kinderen alstublieft opgroeien tot zelfverzekerde, evenwichtige mensen, die vanuit een gezond zelfbeeld sociale contacten kunnen aangaan. Hoogbegaafde kinderen hebben, net als alle kinderen, daarvoor echt passend onderwijs nodig en voldoende contact met ontwikkelingsgelijken.
Blijkt dat te kunnen op een reguliere school? Prima! Voor veel hoogbegaafde kinderen echter sluit een goede HB-klas of school toch ècht beter aan bij hun behoefte.
